บอลวาล์ว คืออะไร

บอลวาล์ว คือ วาล์วที่มีตัวเปิดปิด (DISC) เป็นทรงกลม ซึ่งทรงกลมนั้น จะมีรูตรงกลางให้น้ำไหลผ่าน
ส่วนด้ามจับจะบ่งบอกว่าวาล์วกำลังเปิด หรือว่าปิด

บอลวาล์ว มีความคงทน และ มีหลากหลายแบบให้ใช้สำหรับแต่ละงาน ซึ่งสามารถทน แรงดันได้สูงถึง 1000บาร์
และทนอุณหภูมิได้สูงถึง 500องศาเซลเซียส ขึ้นอยู่กับการออกแบบ และวัสดุของวาล์ว และก็มีขนาดตั้งแต่ 2หุน จนไปถึง 48นิ้วเลยทีเดียว

ตัวเรือนของบอลวาล์ว(Body) มีหลายวัสดุให้เลือกใช้ เช่น ทองเหลือง สเตนเลส เหล็กหล่อ พีวีซี ยูพีวีซี
ส่วนตัวเปิดปิด(Disc) ที่เป็นลูกบอล มักจะชุบโครเมียม เพื่อเพิ่มความทนทาน

มาดูส่วนประกอบสำคัญๆของวาล์วบ้างดีกว่าครับ

เลขที่1 คือ ตัววาล์ว (Body) ตัววาล์วมักจะถูกเลือกให้ใช้วัสดุตามประเภทของเหลว หรือแรงดันที่ใช้งานเป็นหลัก เช่น หากของเหลวในระบบเป็นน้ำปกติ แรงดันไม่เกิน400-600psi ก็อาจจะใช้เป็นวาล์วทองเหลือง แต่ถ้าหากของเหลวนั้นมีความเป็นกรด หรือว่าผสมสารเคมีต่างๆ ก็อาจจะใช้เป็น ยูพีวีซีแทน เนื่องจากทนต่อการกัดกร่อนของสารเคมีได้ดี เป็นต้น
เลขที่2 คือ ฝาปิดตัววาล์ว (Body Cap) ส่วนนี้ เป็นส่วนที่มคู่กับตัววาล์ว ซึ่งใช้วัสดุชนิดเดียวกันกับตัววาล์ว
เลขที่3 คือ แกน (Stem) เป็นส่วนที่ยึดระหว่าง ด้ามจับ และ ตัวบอลเข้าด้วยกัน
เลขที่4 คือ บอล (Ball) เป็นส่วนที่ใช้สำหรับเปิด และ ปิดการไหลของน้ำ
เลขที่9 คือ ด้ามจับ (Handle) ด้ามจับจะแสดงให้เห็นว่า ขณะนั้นๆวาล์วกำลังเปิดหรือปิด
เลขที่10 คือ น๊อตยึดด้ามจับ (Handle Nut)
เลขที่16 คือ แหวนรองน๊อตยึดด้ามจับ (Washer)
เลขที่30 คือ ตัวกั้นระหว่างบอลกับตัววาล์ว(Seat)
เลขที่45 คือ แหวนรองแกนวาล์ว(O-ring) ส่วนประกอบส่วนนี้ บางบริษัท อาจจะใส่มา2 ชั้น 1ชั้น หรือ ไม่ใส่มาเลยก็ได้

ส่วนประกอบของวาล์ว อาจจะมีมากกว่านี้ หรือ น้อยกว่านี้ก็ได้ ขึ้นอยู่กับการออกแบบ

รูปแบบหลักๆของตัววาล์วมีอยู่ด้วยกัน 4 แบบด้วยกันคือ
รูปแบบที่1 แบบชิ้นเดียว (1 piece body)

จากรูป ตัววาล์ว(Body) จะถูกหลอมออกมาเป็นชิ้นเดียวทั้งหมด

รูปแบบที่2 แบบสองชิ้น (2 piece body)

จากรูป จะมีรอยต่อที่ตัววาล์วกับปลายเกลียวด้านหนึ่ง

รูปแบบที่3 แบบสามชิ้น (3 piece body)

จากรูป จะมีน๊อตยึดระหว่างเกลียวทั้งสองข้างเอาไว้กับตัววาล์ว เมื่อถอดออก จะแบ่งออกมาเป็นสามชิ้น

รูปแบบที่4 แบบแยกส่วน (Split Body)

จากรูป หากถอดน๊อตที่ตัววาล์วออก จะแยกออกมาเป็นสองส่วน และสามารถนำบอลออกมาได้เลย

บอลวาล์วส่วนใหญ่ที่มีในท้องตลาด ก็จะเป็นแบบ 1ชิ้น และ 2ชิ้นครับ โดยเฉพาะ 2ชิ้น จะมีวางขายอยู่ทั่วไปตามห้างสรรพสินค้าเลยครับ

ส่วนรูที่น้ำไหลผ่าน ก็มีเล็กใหญ่แตกต่างกันนะครับ ซึ่งขนาดรู มีสามขนาดด้วยกันคือ
ขนาดที่1 แบบรูลด (Reduced Bore หรือ Reduced Port) รูของบอล จะเล็กกว่ารูท่อ เช่นบอลวาล์ว 2นิ้ว รูที่น้ำผ่านได้ก็จะประมาณ 1นิ้ว
ขนาดที่2 แบบรูปกติ (Standard Bore หรือ Standard Port) รูของบอล จะเล็กกว่าขนาดท่ออยู่ 1ขนาด เช่น บอลวาล์ว2นิ้ว รูที่น้ำผ่านได้ก็จะประมาณ 1-1/2นิ้ว
ขนาดที่3 แบบรูเต็ม (Full Bore หรือ Full Port) รูของบอล จะเท่าขนาดรูในของท่อเลยครับ เช่น บอลวาล์ว2นิ้ว รูที่น้ำผ่านได้ก็จะเท่ากับขนาดท่อ2นิ้ว

แล้วข้อดีข้อเสียของรูเต็ม รูไม่เต็มล่ะ มันเป็นยังไง

ในที่นี้ ขอรวม Reduce port กับ Standard port เข้าด้วยกันนะครับ

ข้อดีของ Reduce port และ Standard port คือ สามารถเพิ่มความเร็วของของเหลวในเส้นท่อ จะมีประโยชน์อย่างมากในงานระบบที่ต้องการให้ของเหลว หรือสารข้างในท่อเคลื่อนที่เร็ว เช่น ไอน้ำ น้ำมัน ก๊าซ

ข้อดีอีกข้อนึงของ Reduce port ก็คือ ราคาที่ถูกกว่าแบบ Full port และ น้ำหนักที่น้อยกว่า ข้อดีข้อนี้อาจจะไม่แตกต่างกันมากในวาล์วขนาดเล็ก แต่จะแตกต่างกันสิ้นเชิงในวาล์วขนาดใหญ่ เช่น 8นิ้ว 10นิ้ว หรือใหญ่กว่า

ส่วนข้อเสียของมันก็คือ การสูญเสียแรงดันในเส้นท่อ และไม่สามารถใช้ PIG ได้(PIG คืออะไร จะมาอธิบายภายหลังนะครับ)

ข้อดีของ Full port เท่าที่คิดออกตอนนี้ก็ตรงข้ามกับของ Reduce Port แหละครับ

สุดท้ายนี้ ขอให้คนที่จะตัดสินใจซื้อบอลวาล์ว ก็ดูสเปค ชนิดของวาล์วให้ดีก่อนตัดสินใจซื้อครับ แต่ถ้าท่านซื้อไปใช้ในบ้าน ก็ซื้อตามห้างสรรพสินค้าก็พอแล้วครับ

บอลวาล์วทองเหลือง ซันว่า(Ball Valve SANWA)

บอลวาล์วทองเหลือง คิตซ์(Ball Valve KITZ)ขนาด1/2นิ้วถึง2นิ้ว

บอลวาล์วทองเหลือง คิตซ์ (Ball Valve KITZ)ขนาด2-1/2นิ้วถึง4นิ้ว

บอลวาล์วสเตนเลส PP(Ball Valve PP) แบบ 1 ชิ้น

บอลวาล์วสเตนเลส PP (Ball Valve PP) แบบ 2 ชิ้น

 

ผิดพลาด ขออภัย

ขอขอบคุณข้อมูลจาก

http://www.ehow.com/info_8679338_difference-full-port-ball-valves.html

http://en.wikipedia.org/wiki/Ball_valve

www.kitz.com

http://www.eng-tips.com/viewthread.cfm?qid=20283

http://www.szvalves.com/hy-news/Full_Bore_or_Reduced_Bore_Ball_Valves.html